Phóng viên: Thưa Chủ tịch, đồng chí có thể đánh giá tổng quan về sự phát triển của TTCK Việt Nam trong năm 2014. Đâu là những điểm sáng, điểm mới và cả những hạn chế còn tồn tại của thị trường trong năm qua so với năm 2013?

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Bằng: Năm 2014, nhờ vào những tín hiệu cải thiện kinh tế vĩ mô cùng với c??c gi???i pháp tái cấu trúc trong lĩnh vực chứng khoán, TTCK đã có sự hồi phục mạnh mẽ và đạt được những kết quả đáng khích lệ. Cụ thể, tính đến ngày 04-12-2014, chỉ số VN-Index đóng cửa ở mức 578,38 điểm, tăng 15% so với cuối năm 2013. Chỉ số HNX-Index đóng cửa ở mức 88,75 điểm, tăng 31% so với cuối năm 2013.

Tổng giá trị vốn hóa thị trường tính đến thời điểm hiện tại đạt khoảng 1.186 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 237 nghìn tỷ đồng (khoảng 25%) so với cuối năm 2013 và tương đương 33,1% GDP. Cùng với đó, thanh khoản được cải thiện mạnh mẽ, giá trị giao dịch bình quân trong 11 tháng đạt 5.372 tỷ đồng, gấp đôi giá trị giao dịch bình quân phiên năm 2013.

Khối lượng cổ phiếu, trái phiếu niêm yết đều tăng trên hai sàn có 675 cổ phiếu và chứng chỉ quỹ niêm yết với tổng giá trị niêm yết theo mệnh giá là 425 nghìn tỷ đồng, tăng 19% so với thời điểm cuối năm 2013. Theo đó, hiện tại có 572 mã trái phiếu niêm yết trên hai sàn với giá trị niêm yết là 660 nghìn tỷ đồng, tăng 27% so với cuối năm 2013.

Cùng với đó, việc huy động vốn trên TTCK đã tăng, tính đến hết tháng 11-2014, tổng giá trị huy động vốn đạt 236 nghìn tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ 2013.

Năm 2014, hoạt động của các công ty niêm yết có tín hiệu khả quan hơn, cụ thể doanh thu, lợi nhuận đều tăng theo báo cáo chín tháng đầu năm có khoảng 87% công ty hoạt động kinh doanh có lãi (tăng 5% so với cùng kỳ năm 2013).

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả cơ bản trên đây, năm 2014 TTCK vẫn còn gặp phải những khó khăn, hạn chế cần phải giải quyết. Cho dù kinh tế vĩ mô đã có sự hồi phục tích cực nhưng vẫn còn trong giai đoạn khó khăn như tăng trưởng tín dụng còn hạn chế, nợ xấu vẫn còn cao, hàng tồn kho chưa có sự cải thiện căn bản (riêng các công ty niêm yết, hàng tồn kho bất động sản giảm nhưng tính chung các công ty niêm yết vẫn tăng khoảng 4% so với năm 2013).

Cũng trong năm qua, công tác tái cấu trúc các tổ chức kinh doanh chứng khoán đạt được những thành tựu to lớn nhưng vẫn chưa thật sự xử lý hết những “tổn thương” của các năm 2010 và 2011. Bên cạnh đó, sức cầu trên TTCK vẫn chưa thật sự ổn định, việc khơi thông dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài và dòng vốn đầu tư tư nhân chưa đạt được kết quả như mong muốn.

Phóng viên: Ngày 06-12-2012, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1826/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tái cấu trúc TTCK và doanh nghiệp bảo hiểm. Đồng chí có thể cho biết quá trình tái cấu trúc TTCK trong năm qua đã diễn ra như thế nào? Và kết quả đạt được là gì?

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Bằng: Trong năm qua, công tác tái cấu trúc TTCK tiếp tục được thực hiện theo Quyết định số 1826/QĐ-TTg ngày 06-12-2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tái cấu trúc TTCK và Doanh nghiệp bảo hiểm; theo đó, công tác tái cấu trúc TTCK được triển khai quyết liệt trên bốn trụ cột chính theo đúng kế hoạch, một số nội dung liên quan đến tái cấu trúc các tổ chức kinh doanh chứng khoán đã được triển khai sớm hơn dự kiến, cụ thể:

- Trụ cột đầu tiên là về cơ sở hàng hóa, trong năm qua Ủy ban đã rà soát nâng tiêu chí chất lượng các doanh nghiệp niêm yết trên các sở giao dịch chứng khoán (SGDCK); tăng cường các yêu cầu về công bố thông tin, quản trị doanh nghiệp; đồng thời tiếp tục hoàn chỉnh cơ chế, hệ thống phát hành và giao dịch sản phẩm ETF, theo đó đã thành lập hai quỹ và đưa một quỹ lên niêm yết, cấu trúc lại sản phẩm trái phiếu theo thông lệ quốc tế. Đồng thời Ủy ban tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng cơ sở hạ tầng cho TTCK phái sinh.

Về cơ sở nhà đầu tư, Ủy ban đã triển khai các loại hình quỹ mới như quỹ mở, quỹ ETF và phối hợp xây dựng cơ chế tài chính, kế toán cho các loại hình quỹ này; và triển khai Đề án phát triển hệ thống các quỹ hưu trí tự nguyện, quỹ hưu trí bổ sung. Ngoài ra, nhằm xây dựng c??c gi???i pháp thu hút vốn đầu tư nước ngoài, Ủy ban đã nghiên cứu việc nới lỏng tỷ lệ sở hữu nước ngoài; triển khai chương trình ESMA với cơ quan quản lý các TTCK châu Âu, đã ký MOU về cơ chế phối hợp, giám sát, hỗ trợ thu hút vốn đầu tư từ các quỹ đại chúng của châu Âu với 24 quốc gia; triển khai hệ thống đăng ký mã số giao dịch trực tuyến cho nhà đầu tư nước ngoài nhằm tiết giảm thủ tục hành chính và thời gian thực hiện; triển khai c??c gi???i pháp nâng hạng TTCK Việt Nam trên bảng MSCI.

- Về tái cấu trúc các tổ chức kinh doanh chứng khoán, Ủy ban đã tập trung từng bước thu hẹp số lượng, nâng cao chất lượng hoạt động qua việc tăng cường năng lực tài chính, quản trị công ty, quản trị rủi ro; củng cố hoạt động; cơ cấu lại tổ chức, nhân sự, cụ thể đã giảm 20% số lượng công ty chứng khoán.

Về mặt chất lượng, chỉ tiêu an toàn tài chính bình quân tăng 20% so với năm 2011, mức sinh lời tăng 1,5 lần và số công ty thua lỗ giảm từ 80% xuống 20% từ mức 3.200 tỷ đồng xuống dưới 200 tỷ đồng. Các quy định về an toàn tài chính theo tiêu chuẩn Basel II, các tiêu chí về cảnh báo sớm theo chuẩn mực CAMEL và các quy định về quản trị rủi ro đã được ban hành và triển khai trước hơn một năm so với kế hoạch đề ra. Công tác tái cấu trúc bảo đảm tuân thủ pháp luật, không gây xáo trộn trên thị trường, bảo đảm lợi ích hợp pháp của khách hàng, nhà đầu tư.

- Trụ cột cuối cùng là thực hiện việc tái cấu trúc thị trường giao dịch chứng khoán, theo đó, hoàn thiện Đề án hợp nhất hai SGDCK theo ý kiến các bộ ngành để trình Thủ tướng Chính phủ. Song song với việc xây dựng Đề án Trung tâm thanh toán bù trừ theo mô hình đối tác trung tâm, chúng tôi tiếp tục hoàn thiện hệ thống và quy trình vay và cho vay chứng khoán phục vụ cho việc thanh toán, bù trừ các sản phẩm phái sinh; và hoàn thiện hệ thống chỉ số, cấu trúc lại thị trường trái phiếu và thị trường cổ phiếu.

Phóng viên: Trong thời gian qua nhà đầu tư vẫn còn lo ngại những tin đồn thất thiệt về các công ty niêm yết, hoặc thao túng giá, thao túng thị trường. Vậy công tác kiểm tra, kiểm soát làm lành mạnh thị trường đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) thực hiện ra sao và thời gian tới thế nào?

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Bằng: Trong năm qua, Ủy ban UBCKNN tiếp tục tăng cường phối hợp với các SGDCK, Trung tâm lưu ký chứng khoán (TTLKCK) thực hiện công tác giám sát nhằm phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong giao dịch chứng khoán như các hành vi giao dịch không công bằng, thao túng, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, UBCKNN đã đưa vào sử dụng phần mềm hệ thống giám sát TTCK-MSS (Market Surveillance System). Theo đó, hệ thống này cho phép cán bộ của UBCKNN (Vụ Giám sát) thu thập dữ liệu về các giao dịch chứng khoán một cách tập trung, cập nhật và đầy đủ hơn, đồng thời xử lý thông tin và dữ liệu nhanh hơn.

Ngoài ra, chúng tôi cũng tăng cường sự phối hợp giữa SGDCK, TTLKCK và UBCKNN trong công tác giám sát xử lý vi phạm. Trong năm 2014, chúng tôi đã ban hành 112 quyết định xử phạt với số tiền là 9,05 tỷ đồng. Tuy nhiên, việc xử lý các vụ việc thao túng còn là vấn đề rất nhức nhối do UBCKNN không có nghiệp vụ điều tra ban đầu, vì vậy khả năng nhận diện, kết luận các vụ việc nghi ngờ còn bị hạn chế.

Phóng viên: Chủ tịch có thể cho biết, năm 2015, từ phía UBCKNN sẽ có thêm những chính sách, sản phẩm mới nào hỗ trợ cho sự phát triển lành mạnh của TTCK?

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Bằng: Năm 2015, dưới sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, UBCKNN sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt và đồng bộ c??c gi???i pháp nhằm đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc TTCK. Trong đó, có việc sửa đổi bổ sung Nghị định 58 về chứng khoán và TTCK, Nghị định về chứng khoán phái sinh và TTCK phái sinh; đồng thời triển khai các công việc chuẩn bị như đào tạo, hệ thống… cho việc triển khai TTCK phái sinh.

Phóng viên: Đồng chí nhìn nhận thế nào về triển vọng của TTCK trong năm 2015? Đồng chí có kỳ vọng gì vào thị trường năm tới?

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Bằng: Với các điều kiện kinh tế vĩ mô có xu hướng tiếp tục cải thiện và nếu hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp khả quan hơn; cùng với những tác động tích cực từ c??c gi???i pháp tái cấu trúc nền kinh tế đã triển khai thời gian qua, đặc biệt là cơ chế, chính sách đối với cổ phần hóa gắn với niêm yết, đăng ký giao dịch trên TTCK cũng như c??c gi???i pháp đối với TTCK thì TTCK Việt Nam năm 2015 được dự báo sẽ tiếp tục hồi phục và có sự tăng trưởng mạnh về quy mô, thanh khoản của TTCK sẽ tiếp tục được cải thiện.

Ngoài việc tiếp tục có các giải pháp thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài, nâng hạng TTCK Việt Nam theo chuẩn mực MSCI; cùng với việc xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam sẽ được nâng lên cùng với những giải pháp nhằm nâng hạng TTCK Việt Nam và thu hút vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, chúng tôi nghĩ rằng dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài vào thị trường sẽ có sự cải thiện đáng kể.

- Xin trân trọng cảm ơn đồng chí !